– Kan løgn vere klarspråk? spurde ordstyrar Asle Stalleland frå Nav Agder.

– Eg håpar verkeleg at klarspråk må vere sant, svarte Torunn Reksten frå Språkrådet, diplomatisk.

Gro Malnes Øvrebø frå Bergen kommune var meir rett på sak:
– Ja, det kan dessverre vere løgn.

Men Vidar Lynghammar frå NTB Arkitekst tok avstand frå det:
– Nei. Om det er ei omfattande løgn med klart språk, så er det like fullt ei løgn.

Diskusjonen avdekte eit viktig skille mellom språkleg klarheit og sanningsinnhald.

– Du kan bruke eit språk som er tydeleg, enkelt og forståeleg – men til å formidle noko som ikkje er sant. Det er farleg, sa Øvrebø, og viste til eksempel på russisk propaganda.

Samtalen dreia inn på behovet for etiske retningslinjer.

– Eg opplever at det stadig oftare blir etterspurt ein "code of conduct" (reglar for åtferd), også i språkarbeid, sa Reksten.

– Men vi må passe oss for å overkomplisere. Då kan klarspråk om klarspråk bli uklart, åtvara Øvrebø.

Lynghammar meinte at mange tekstar frå det offentlege ikkje er klare – fordi dei ikkje representerer heile sanninga.

– Det handlar ikkje berre om kva vi skriv, men også om kva vi vel å utelate, sa han.

Neste spørsmål på panelet sitt fredagspanel-liknande format var: Bør klarspråk vere myndiggjerande?

– Klart ja for meg, sa Øvrebø kontant.

Reksten nikka:
– Det handlar om medborgarskap. Vi skal ikkje berre forenkle, vi skal hjelpe folk til å forstå og ta del.

– Språket vi bruker må gjere folk meir myndige, sa Lynghammar. – Det er heilt innlysande.

– Er det større moglegheiter enn farar med bruk av KI i klarspråksarbeid? spurde Stalleland.

Panelet var optimistiske, men nyanserte.

– Eg håpar ja, sa Øvrebø. – Men vi må framleis gjere jobben sjølve. KI kan hjelpe, men ikkje erstatte oss.

Lynghammar var klår:
– Eg har tru på verktøy som kan gjere arbeidet raskare og betre. Men utan kunnskap om klarspråk – får du heller ikkje gode resultat frå ein språkmodell.

Reksten avslutta med eit varsamt blikk mot framtida:
– Vi står midt i eit paradigmeskifte. Det er kaotisk, og vi veit ikkje kor vi endar. Men vi må vere bevisste og etiske – også når teknologien hjelper oss.

Avslutningsvis fekk alle paneldeltakarane svare på: Kva håper du klarspråk er om fem år?

– Eg håpar vi har fått ned usikkerheita – både rundt kunstig intelligens og verdssituasjonen generelt. Og at vi har klart å halde på det gode språkarbeidet vi har, sa Reksten.

– Klarspråk må hjelpe folk å skilje sanning frå løgn, sa Øvrebø. – Om ikkje vi er tydelege, og løgn blir formidla enklare – då taper vi.

Lynghammar la til:
– Eg håpar vi har gode norskspråklege KI-modellar vi kan stole på. Og at sanning framleis er sjølvsagt i offentleg kommunikasjon.

Med det blei Klarspråk 2025 avslutta – med eit felles ønske om eit klarspråk som held fram med å vere klart, sant og menneskeleg – også i møte med framtida.

• Lydfil transkribert med NB-Whisper
• Råtekst bearbeidet med ChatGPT
• Endelig tekst utarbeidet av Torbjørn Vinje, daglig leder, Forum for offentlig service